تشخیص ، درمان و پیشگیری کووید 19
تشخیص
سازمان جهانی بهداشت پروتکلهای متعددی برای آزمایش این بیماری منتشر کردهاست. شیوه استاندارد آزمایش واکنش زنجیرهای پلیمراز رونوشت بردار معکوس (rRT-PCR) به صورت ریل تایم است. این آزمایش از طریق نمونههای تنفسی تهیه شده از روشهای گوناگون از جمله سواب حلقی یا نمونهٔ خلط سینه انجام شود. نتایج عموماً ظرف چند ساعت تا دو روز قابل دسترسی است. آزمایش خون را هم میتوان مورد استفاده قرار داد ولی برای این کار دو نمونه خون که با فاصله دو هفته از هم گرفته شده باشند مورد نیاز است و نتایج ارزش فوری چندانی ندارند. دانشمندان چینی توانستند یک سویهٔ کروناویروس را ایزوله کرده و توالی اسید نوکلئیک را منتشر کنند تا آزمایشگاهها در سطح جهان بتوانند بهطور مستقل آزمایشهای واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) برای تشخیص عفونت ناشی از ویروس را توسعه دهند.
درمان و پیشگیری
در حال حاضر درمان مشخصی برای این ویروس در دست نیست اما تحقیقات در این مورد ادامه دارد. بهترین راه برای پیشگیری از این بیماری عدم تماس با افراد و اشیای آلودهاست. عدم تماس دست به چشم، دهان و بینی و شستن دستها به صورت مداوم با صابون حداقل به مدت ۲۰ ثانیه نیز در جلوگیری از انتشار بیماری موثرند. ماسکهای یک بار مصرف باید بهطور کامل روی دهان و بینی افراد را جهت پیشگیری پوشانده و هر دو ساعت، یکبار تعویض شوند، استفاده از دستکش لاتکس در محیط بیرون نیز مفید است. از افرادی که دچار سرفه و عطسه و آبریزش بینی هستند حداقل دو متر باید فاصله داشت. کلیدها و گوشی موبایل و دستگیرههای درها و ماشینها را مرتب با پد الکلی یا محلول ضد عفونی باید ضد عفونی کرد. تقویت سیستم ایمنی بدن با مصرف مرکبات، خواب کافی و ورزش و همچنین خوردن مایعات مؤثر است.
واکسن
تا ماه آوریل ۲۰۲۰ هیچ واکسنی برای این بیماری ساخته نشدهاست، اما تحقیقات در مورد ایجاد واکسن، توسط سازمانهای مختلف در حال انجام است. عملیات قبلی در مورد سارس-کاو مورد استفاده قرار میگیرد، زیرا سارس-کاو۲ و سارس-کاو، هر دو از آنزیم ACE2 برای حمله به سلولهای انسانی استفاده میکنند. سه راهکار واکسیناسیون در حال بررسی است. در راهکار نخست، محققان امید به ساخت یک واکسن کامل ویروس را دارند. استفاده از چنین ویروسی بهصورت غیرفعال یا مرده، به منظور رسیدن به یک واکنش ایمنی سریع بدن انسان، در برابر عفونت جدید با کووید ۱۹ است. راهکار دوم، واکسن زیر واحد، به منظور ایجاد واکسنی است که سیستم ایمنی بدن را در برابر برخی از زیر واحدهای ویروس حساس میکند. در مورد سارس-کاو۲، چنین تحقیقاتی بر روی پروتئین اسپایک تمرکز دارد که به ویروس کمک میکند تا به آنزیم ACE2 نفوذ کند. راهکار سوم، واکسنهای اسید نوکلئیک (واکسنهای دیانای یا آرانای، روشی جدید برای ایجاد واکسیناسیون) است. واکسنهای تجربی که بواسطه هر یک از این راهکارها ایجاد میشوند، باید از نظر ایمنی و اثربخشی مورد آزمایش قرار بگیرند.
ادعای درمان توسط داروی ایدز
طی بررسیهای علمی و پزشکی، دانشمندان و محققان چینی و ژاپنی به این نتیجه رسیدند که داروهای مقابله با ویروس ایدز نظیر لوپیناویر/ریتوناویر برای درمان و جلوگیری از پیشروی کروناویروس و حتی درمان این بیماری توانسته مفید باشد و تاکنون بسیاری از بیماران از طریق استفاده از این داروها نجات یافتهاند و در مجموع شواهد نشان داده که داروهای ضد عفونت ویروسی توانسته جان بسیاری از مبتلایان به کروناویروس را نجات بخشد.
درمان با پلاسما
در حال حاضر یکی از روشهای نجات افراد مبتلا به کووید ۱۹، استفاده از پلاسمای خون کسانی است که از این بیماری شفا یافتهاند. در یک طرح درمانی-تحقیقی که توسط FDA مجاز شدهاست، این روش مورد استفاده قرار گرفته و طی آن پزشکان امیدوارند با انتقال پلاسمای بیماران بهبودیافته از کووید۱۹ به بیمارانی که حالشان همچنان وخیم است، از سپر دفاعی که سیستم ایمنی بدن بهبودیافتگان در برابر ویروس کرونا تولید کرده برای کمک به بهبودی بیماران فعلی استفاده کنند.
استفاده از این روش در ایران از روزهای آغازین همهگیری ویروس در اسفند ۱۳۹۸ آغاز گردید و در بیمارستان بقیةالله و بیمارستان دکتر مسیح دانشوری دنبال گردید. ۷ اسفند ماه از داوطلبان خواسته شد با بیمارستان بقیةالله تهران تماس بگیرند. تا کنون ۲۰۰ بیمار ایرانی به این روش بهبود یافتهاند و از ۹ فروردین ۱۳۹۹ رسماً استفاده از این روش آغاز شدهاست.
سلول درمانی
مسعود سلیمانی از محققان نخبه ایرانی در حوزه هماتولوژی و سلولهای بنیادی اعلام کرد «بنده به همراه یک تیم تحقیقاتی با استفاده از سلولهای بنیادی مزانشیمی به دنبال تعدیل پاسخ ایمنی بدن در بیماران کرونایی هستیم؛ بنابراین تأکید میکنم که این یک روش درمانی-تحقیقاتی است… این تحقیق تحت نظارت و حمایت معاونت تحقیقات وزارت بهداشت در دو بیمارستان شریعتی و مسیح دانشوری در حال اجرا است، نتایج فاز اول کارآزمایی بالینی آن به زودی توسط وزارت بهداشت و درمان اعلام میشود.»